Kapitaalgoederen zijn vermogens die zijn vastgelegd in objecten met een nut over meerdere jaren. Voor deze objecten is tijdens de levensduur geld nodig om de kwaliteit en het functioneren in stand te kunnen houden.
We onderscheiden in deze paragraaf drie categorieën kapitaalgoederen:

• Voorzieningen in de openbare ruimte
• Buitensportaccommodaties
• Gemeentelijke gebouwen (inclusief gebouwen basisonderwijs)

Deze kapitaalgoederen vertegenwoordigen een grote waarde. Samenvattend omvatten de kapitaalgoederen openbare ruimte, buitensportaccommodaties en gebouwen de volgende eigendommen:

• 621 hectare verhardingen in wegen, straten en pleinen met bijbehorende voorzieningen als trottoirs, lichtmasten, wegmeubilair, verkeersregelinstallaties en bruggen. De totale weglengte is 865 kilometer.
• 2 parkeergarages en diverse terreinen ingericht voor betaald parkeren.
• 493 kilometer hoofdriolen onder vrij verval met aansluitleidingen, 193 kilometer persleidingen, 731 mini gemalen, 87 hoofdgemalen en 69 vacuümputten.
• 1.082 ha openbaar groen in parken, plantsoenen, bermen en natuurgebieden (exclusief bossen) waarvan 487 ha binnen de bebouwde kom en 595 ha buiten de bebouwde kom.
• 68.756 bomen, exclusief bossen.
• 751 hectare bosgebied
• 154 gebouwen
• 19 sportparken

Beheerplannen vormen de basis voor beheer, onderhoud en vervanging van voorzieningen in de openbare ruimte. Beheerplannen stellen we op aan de hand van beleidskeuzes die zijn vastgelegd in visiedocumenten, beleidsplannen en beleidsbeslissingen. Op termijn worden bij invoering van de Omgevingswet de relevante kaders in een omgevingsvisie en omgevingsplan opgenomen en wordt de invulling van beheer meer in (gebieds- of thema-) programma's ondergebracht.
Als algemene definitie voor het beheer van voorzieningen hanteren we: de zorg voor afgesproken prestaties en kwaliteiten bij aanvaardbare risico’s en tegen afgesproken of minimale kosten.
Groot onderhoud en vervangingsinvesteringen hebben we in het Integraal Uitvoeringsprogramma voor de openbare ruimte (IUP) in de tijd op elkaar afgestemd. Dit betekent dat we bepaalde werkzaamheden uit de beheerplannen naar voren halen of soms naar achteren schuiven omdat daarmee een financieel of maatschappelijk voordeel behaald kan worden. Dagelijks of klein onderhoud staat veel meer op zichzelf en wordt waar relevant gebiedsgericht afgestemd en uitgevoerd.

De beheerplannen bestrijken een beperkte periode. Deze periode is afhankelijk van de beschikbare financiële middelen, nieuwe ontwikkelingen en bestuurlijke of maatschappelijke relevantie. Naast reguliere middelen in de begroting is geld beschikbaar uit reserves en voorzieningen, incidenteel geld dat via de programmabegroting is vrijgemaakt en geld dat via subsidies wordt verkregen.

In 2013 heeft de gemeenteraad met de Kadernota Openbare Ruimte een kwaliteitscatalogus en kwaliteitsprofiel voor het onderhoud van de openbare ruimte vastgesteld. De budgetten in de begroting zijn daarop gebaseerd.

Het volgende overzicht vermeldt actuele beleids- en beheerplannen, in welk jaar ze zijn vastgesteld en (indien gepland) wanneer we deze actualiseren.

De vastgestelde minimale kwaliteitsniveaus (uit de Osse kwaliteitscatalogus) voor onderhoud van de openbare ruimte zijn:

Voor woongebieden is rekening gehouden met extra budget voor een plus op het onderhoudsniveau Sober.
Eind 2017 voerden we een beleidsschouw uit. Er is in 2017 een stabilisatie op het gemiddeld gerealiseerde onderhoudsniveau voor de openbare ruimte ten opzichte van 2016. Gemiddeld over alle gebieden bereikten we net het niveau Basis. Voor de centrumgebieden lag het niveau op het grensvlak van Sober en Basis. Met uitzondering van de centrumgebieden voldoen we hiermee aan het vastgestelde kwaliteitsprofiel. Inspanningen zijn erop gericht om het kwaliteitsniveau in de centrumgebieden te verbeteren.

Financiële consequenties

Per 2017 zijn de BBV voorschriften aangepast. Ten aanzien van kapitaalgoederen in deze paragraaf hebben rentetoerekening, overheadkosten en een verplichte afschrijving van investeringen met maatschappelijk nut financiële consequenties. Deze investeringen werden tot 2016 direct afgeschreven uit het beschikbaar budget voor groot onderhoud/vervanging.
Per 2017 maken we onderscheid tussen groot onderhoud en vervangingsinvesteringen. Groot onderhoud draagt bij aan instandhouding van het object. Hiervoor moet structureel voldoende geld beschikbaar zijn. Een vervangingsinvestering is nodig om het object aan het einde van zijn levensduur te kunnen vervangen. In de oude opzet werden deze vervangingsinvesteringen in één keer uit de groot onderhoudsgelden afgedekt. Vaak wordt vervanging gecombineerd met aanpassingen waarvoor extra geld beschikbaar wordt gesteld.  Met ingang van 1 januari 2017 activeren we investeringen en drukken de kapitaallasten op de exploitatiebegroting. Deze kapitaallasten zullen de komende jaren door toename van de investeringen toenemen. Het areaal voorzieningen dat einde levensduur bereikt zal de komende jaren gaan toenemen. Voor vervanging zijn op termijn niet voldoende middelen beschikbaar. We maken de toekomstige langere termijn kosten voor vervangingen in de openbare ruimte inzichtelijk. Op basis daarvan komen we met scenario’s om structurele middelen voor vervangingen in de openbare ruimte op te hogen.

Aanwezige reserves en voorzieningen voor kapitaalgoederen in de openbare ruimte zijn:

• Reserve openbare verlichting
• Reserve verkeersregelinstallaties
• Egalisatiereserve rioleringsbeheer
• Spaar- en egalisatievoorziening rioolvervanging
• Reserve Integraal Uitvoeringsprogramma (IUP)
• Reserve mobiliteit
• Reserve kapitaallasten investeringen mobiliteit
• Reserve parkeren
• Voorziening groot onderhoud haven en brug

Het beheerplan buitensportaccommodaties (2015) is het beheerinstrument voor onderhoud en renovatie van sportterreinen. Dit plan geeft aan hoe we de sportvelden, verhardingen, beplanting, hekwerken, verlichting en inrichtingsmaterialen tijdens de planperiode onderhouden, vervangen en renoveren.

Financiële consequenties
Middelen voor groot onderhoud zijn via de voorziening onderhoud sportparken beschikbaar.

Voor het onderhoud van de gemeentelijke gebouwen sloten we vanaf 2012 voor de duur van 6 jaar een prestatiecontract af op basis van vooraf vastgestelde kwaliteitscriteria. Het contract is voor twee jaar verlengd. Daarnaast stelden we in 2016 voor de hele vastgoedportefeuille een nieuwe meerjarenonderhoudsplanning (MOP) op. Jaarlijks worden de gebouwen geïnspecteerd. Het MOP en de uitvoering van de inspectie is gebaseerd op de methodiek conditiemeten (NEN2767). De MOP vertaalden we in het beheerplan gemeentelijke gebouwen 2013-2018. We onderhouden de gebouwen op conditieniveau 3: sober en doelmatig.

Financiële consequenties
De onderhoudskosten voor gemeentelijke gebouwen nemen we op in de meerjarige onderhoudsplannen. In de begroting nemen we jaarlijks structureel budget op voor de uitvoering van het noodzakelijk onderhoud. Deze budgetten reserveren we per gebouw in een onderhoudsvoorziening.
Als er op basis van Voorzieningenkaarten/het MIP toekomstplannen voor een gebouw zijn onderhouden we deze in eerste instantie op basis van het MOP. We maken dan wel slimme keuzes en werkzaamheden schuiven mogelijk naar voren of naar achteren, onder andere afhankelijk van het verwachte tempo van de ontwikkelingen.
Als een project concreet geworden is en het college en de raad bijvoorbeeld besloten hebben een bestaand gebouw opnieuw te gebruiken nemen we onderhoud mee in de verbouwingswerkzaamheden. Als besloten wordt een gebouw af te stoten analyseren we de financiële consequenties voor de betreffende onderhoudsvoorziening. De volgende onderhoudsvoorzieningen zijn aanwezig:

• Onderhoud Ir. Diddewerf
• Onderhoud brandweerkazernes Oss
• Onderhoud accommodatie emancipatie
• Onderhoud gebouwen begraafplaatsen
• Onderhoud accommodatie openluchtrecreatie
• Onderhoud Horizonscholen/gymlocaties in scholen
• Onderhoud sociaal-culturele accommodaties
• Onderhoud Museum Jan Cunen
• Onderhoud sporthallen en -zalen
• Onderhoud gemeentehuis
• Onderhoud monumenten